در این مقاله در ادامه دو مقاله قبلی به نام مطالبی که همه باید درباره ایا صوفیا بدانند (بخش دوم) سعی داریم شما را با یکی از مهم ترین بناهای تاریخی کشور ترکیه و پر طرفدارترین مکان دیدنی تور ترکیه آشنا کنیم . این بنا در ابتدا یک کلیسا بزرگ و زیبا بوده اما با تصرف مسلمان کاربری آن به مسجد تغییر کرده و به همین دلیل است برخی از اجزا اصلی متمایز از دیگر مساجد است . بنا مسجد امروزه تنها به عنوان موزه و یکی از مکان های دیدنی استانبول استفاده شده .
محراب
در هر مسجدی محراب یک تورفتگی نیم دایره مانند داخل دیوار است که در جهت مکه که مقدس ترین مکان دردین اسلام به شمار می آید، قرار گرفته است. مسجد ایاصوفیه شهر استانبول هم از این قاعده مستثنی نیست و دارایی محراب زیبایی است که هر توریست تور استانبول را به خود جذب میکند .
اما مسافران تور استانبول هنگام بازدید از این مسجد متوجه میشوند که تفاوتی میان این مسجد و بیشتر مسجد های دیگر وجود دارد در واقع محراب در وسط نیست به دلیل اینکه ایاصوفیا در ابتدا به عنوان یک کلیسای جامع مسیحی ساخته شده بود به همین دلیل محراب دقیقا در وسط قرار ندارد چون باید در جهت مکه ساخته می شد.
میدان تاجگذاری
بسیاری بر این عقیده هستند که امپراطورهای بیزانسی در این محوطه تاجگذاری شده اند.
گنبد
این گنبد که کمی کوچکتر از گنبد پانتئون در روم است، یکی از گنبدهای باشکوه است که بارها مرمت شده است و چشم هر بیننده ای را جذب میکند گنبد ایاصوفیه معمولا جاذبه مورد علاقه بیشتر مسافران تور استانبول است.
طراحی آن به گونه ای بوده است که اینطور به نظر برسد که با رشته های طلایی از بهشت آویزان شده است به همین دلیل هم در سرتاسر آن پنجره وجود دارد.
هلال های خطاطی شده
این خطاطی های دایره ای شکل که در قرن نوزدهم و از جنس چوب تهیه شده اند، تضادی جالب با موزائیک های مسیحی بوجود آورده اند.
گلدان ها
دو گلدان مرمرین در قسمت غربی بخش مرکزی قرار دارند که قدمت آنها به دوران هلنیستی روم بازمی گردد. و گفته می شود حاوی روغن مقدس هستند. بسیاری از توریست های مسیحی برای دیدن این گلدان ها به تور استانبول می آیند.
موزائیک ها
یکی از اجزای خیره کننده حاجیا صوفیا ترکیه ، موزائیک های زیبای بیزانسی است که معروف ترین آنها در گالری های طبقه بالایی قرار داده شده اند. این بخش پرطرفدارترین مکان دیدنی تور استانبول است.
یکی از این طراحی ها که در دروازه امپراطوری قرار دارد، تصویری از مسیح بر روی تخت جواهرنشان است و امپراطور لئووی در مقابل او زانو زده است.
در یکی از قاب های مدوری که در دو طرف مسیح قرار دارند، فرشته مقرب جبرئیل و در دیگری مریم باکره نمایش داده می شوند.
نوشته ای که بر روی کتابی که او در دست دارد حک شده است از این قرار است: "آرامش با تو باشد، من نور همه جهان هستم".
موزائیک های سردر خروجی که به نام تالار سلحشوران نیز شناخته می شود، تصویری از مریم مقدس را نشان می دهد که مسیح را روی زانوانش قرار داده است.
در یک طرف او تصویر کنستانتین اول نمایش داده است که یک شهر را به او پیشکش می کند و در طرف دیگر تصویری از جاستین اول است که ایا صوفیه را به او تقدیم می کند.
موزائیک های بالای محراب تصویری از مریم مقدس و نوزادش است که از سمت چپ توسط فرشته های مقرب، جبرئیل و میکائیل احاطه شده است. (که امروزه کاملا محو شده است).
و موزائیک های دیوار شرقی در قسمت انتهایی گالری جنوبی در طبقه بالا، از رنگ های بیزانسی فوق العاده ای برخوردار هستند.
آن که در سمت چپ قرار دارد تصویری از مسیح را نشان می دهد که از سمت چپ توسط کنستانین نهم مونوماخوس در حالیکه یک کیسه پر از سکه طلا به او پیشکش می کند و از سمت راست توسط امپراطور زوئی در حالیکه طوماری از پیشکش هایش به کلیسا را در دست دارد، احاطه شده است.
آن که در سمت راست قرار دارد تصویری از مریم مقدس و فرزندش است که از سمت چپ توسط امپراطور جان دوم کومنئوس و از سمت راست توسط امپراطور آیرن که هر دوی آنها همان پیشکش هایی را در دست دارند که در موزائیک قبلی به آنها اشاره شد احاطه شده است، را نشان می دهد.
موزائیک Deësis که در میانه گالری جنوبی قرار دارد، معروف ترین موزائیک های ایاصوفیا استانبول هستند که تصویری از مسیح در حالیکه از یک طرف توسط مریم باکره و از طرف دیگر توسط "جان"تعمید دهنده در حالتت پرستیدن او احاطه شده است را نشان می دهد. در قسمت شمالی کلیسا می توانید موزائیک هایی از "جان کریسوستوم" (یکی از مقدسان کلیسای ارتدکس) و "ایگناتیوس جوان" را مشاهده کنید.